AI LÀ NGƯỜI CÓ CÔNG LỚN NHẤT TRONG QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC VÀ CHỈ HUY ĐÀO KÊNH VĨNH TẾ?

Kênh đào Vĩnh Tế là một công trình mập ú của quân và dân vùng biên thuỳ Việt - Miên hồi đầu triều Nguyễn. Gần 200 năm qua, kênh Vĩnh Tế vẫn phân phát huy tính năng với nông nghiệp trồng trọt và thương mại của cả một vùng biên viễn phía Tây Nam.

Các tài liệu lịch sử về sự kiện đào kênh Vĩnh Tế (Gia Định thành thông chí, Quốc triều chánh biên toát yếu, Đại nam giới nhất thống chí, Đại nam giới thực lục…) đều ghi nhận rằng, người có công lao nổi bật trong công trình xây dựng vĩ đại này là Thoại Ngọc Hầu Nguyễn Văn Thoại. Mặc dù nhiên, con kênh đào nổi tiếng này lại sở hữu tên người vợ của ông - bà Châu Thị Vĩnh Tế (hay còn gọi Châu Thị Tế). Vì chưng sao nhỏ kênh lại sở hữu tên bà?
Vùng đất An Giang - Kiên Giang ngày nay mang rất nhiều dấu ấn của Thoại Ngọc Hầu, trong những giai đoạn ông có tác dụng Trấn thủ trấn Vĩnh Thanh, xuất xắc Án thủ Châu Đốc kiêm quản biên vụ trấn Hà Tiên. Trước khi đào kênh (sông) Vĩnh Tế, Thoại Ngọc hầu đã chỉ huy dân quân đào một bé kênh lớn không giống từ Đông Xuyên (Long suốt ngày nay) về Rạch giá bán vào năm 1818.

Bạn đang xem: Ai là người có công lớn nhất trong quá trình tổ chức và chỉ huy đào kênh vĩnh tế?


Quốc triều chánh biên toát yếu - quyển II, viết về những sự kiện năm Gia Long thứ 16 (1817): “Tháng 11, đào sông Tam Khê… Ngài nghĩ chỗ ấy gần Chân Lạp, địa thế rậm rạp lắm, đàng thủy đi qua Kiên Giang thời bùn và cỏ, thuyền không đi được, Ngài khiến trấn thủ Nguyễn Văn Thụy sửa quý phái đàng sông, bắt dân mình với dân Cao Man 1.500 người phân phát tiền gạo cho, khiến nhơn đàng cũ mà lại đào cho rộng, hơn một tháng mới xong, lợi ích đến dân lắm. Ngài khen công ông Thụy, đặt thương hiệu sông là Thụy Hà; phía đông bao gồm núi Lạp cũng gọi là Thụy Sơn; cấm dân không được chặt cây”.
Thoại Hà (hay Thụy Hà) chính là “một đường sông nhiều năm đầu tiên được đào tay ở miền phái nam với mục đích vạc triển lưu thông cùng thương mại” (theo Thoại Ngọc Hầu và những cuộc khai thác miền Hậu Giang, Nguyễn Văn Hầu, NXB Hương Sen 1972).
Như vậy từ trước đã bao gồm một nhỏ kênh đào với một quả núi cạnh đó được vua Gia Long ban đặt bằng thương hiệu ông Thoại (núi Thoại Sơn đó là núi Sập ở huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang).

Xem thêm: Tháp Đôi Cao Nhất Thế Giới, Tháp Đôi Petronas Có Gì Đẹp


Trong quá trình đào nhỏ kênh nối Châu Đốc với Hà Tiên, bà Châu Thị Vĩnh Tế đã gồm nhiều đóng góp phụ giúp cho chồng. Sách về Thoại Ngọc Hầu đã dẫn tất cả ghi chép: “Việc thứ nhị là vào số người đào kinh, quanh đó binh cùng dân, còn có cả đàn bà đàn bà phụ trách những việc nhẹ nhàng như nấu ăn, gánh nước… Điều này được soi sáng chế tạo việc vua khen bà Châu Thị Tế đã từng giúp chồng nhiều việc cho nên vì thế chồng mới được mẫu vinh dự thành công xuất sắc và bà mới được lấy tên đặt mang đến kinh và đến núi (tất nhiên công tác làm việc của bà phải tất cả nữ giới trợ lực)”.
Với những vì sao nói trên, mặc mặc dù kênh Vĩnh Tế gắn liền với tên tuổi của Thoại Ngọc Hầu, nhưng nó lại được có tên người vợ của ông.

Xem thêm: Hướng Dẫn Kiểm Tra Vé Máy Bay Jetstar Pacific, Hướng Dẫn Kiểm Tra Vé Máy Bay Jetstar

Tấm ngự bia của vua trường đoản cú Đức và hành trình dài kỳ lạ 140 năm

Đó là tấm bia đá vua trường đoản cú Đức ca ngợi công đức của ông ngoại bản thân - ông Phạm Đăng Hưng vì Phan Thanh Giản cùng Trương Quốc Dụng biên soạn vào khoảng thời gian 1857. Nhưng yêu cầu mất đến… 140 năm, nó bắt đầu được đặt ở đúng vị trí mà người ta định đặt từ thời điểm ngày đầu.

Kênh Vĩnh Tế Vĩnh Tế hà vua Gia Long vua Minh Mạng Thoại Ngọc Hầu bà Châu Thị Vĩnh Tế Núi Sam Châu Đốc an giang